Minerals halurs

De la Viquipèdia, l'enciclopèdia lliure
Cristall d'halita, clorur de sodi, de la classe dels halurs.
Fluorita, fluorur de calci

La classe dels minerals halurs inclou els minerals amb un anió halur dominant (F-, Cl-, Br- i I-). Els minerals halurs més complexos també poden tenir anions poliatòmics addicionals o que inclouen halurs.[1]

Segons la Classificació de Nickel-Strunz, els halurs s'estructuren de la següent manera:

03.A - Halurs simples, sense H₂O
03.AA - M:X = 1:1, 2:3, 3:5, etc.
03.AA.05 - Marshita, miersita, nantokita, UM1999-11:I:CuS
03.AA.10 - Iodargirita, tocornalita
03.AA.15 - Bromargirita, clorargirita
03.AA.20 - Carobbiïta, griceïta, halita, silvina, vil·liaumita
03.AA.25 - Salmiac, UM1998-03-Cl:Tl, lafossaïta
03.AA.30 - Calomelans, kuzminita, moschelita
03.AA.35 - Neighborita
03.AA.40 - Clorocalcita
03.AA.45 - Kolarita
03.AA.50 - Radhakrishnaïta
03.AA.55 - Challacolloïta
03.AA.60 - Hephaistosita
03.AB - M:X = 1:2
03.AB.05 - Fluorocronita, tolbachita
03.AB.10 - Coccinita
03.AB.15 - Sel·laïta
03.AB.20 - Cloromagnesita, lawrencita, scacchita
03.AB.25 - Fluorita, frankdicksonita, estronciofluorita
03.AB.30 - Tveitita-(Y)
03.AB.35 - Gagarinita-(Y), gagarinita-(Ce), polezhaevaïta-(Ce)
03.AC - M:X = 1:3
03.AC.05 - Zharchikhita
03.AC.10 - Molisita
03.AC.15 - Fluocerita-(Ce), fluocerita-(La)
03.AC.20 - Gananita
03.B - Halurs simples, amb H₂O
03.BA - M:X = 1:1 i 2:3
03.BA.05 - Hidrohalita
03.BA.10 - Carnallita
03.BB - M:X = 1:2
03.BB.05 - Eriocalcita
03.BB.10 - Rokühnita
03.BB.15 - Bischofita
03.BB.20 - Niquelbischofita
03.BB.25 - Sinjarita
03.BB.30 - Antarcticita
03.BB.35 - Taquihidrita
03.BC - M:X = 1:3
03.BC.05 - Cloraluminita
03.BD - Halurs simples amb H₂O i OH addicional
03.BD.05 - Cadwaladerita
03.BD.10 - Lesukita
03.BD.15 - Korshunovskita
03.BD.20 - Nepskoeïta
03.BD.25 - Koenenita
03.C - Halurs complexos
03.CA - Borofluorur
03.CA.05 - Ferruccita
03.CA.10 - Avogadrita, Barberiïta
03.CB - Neso-aluminofluorur
03.CB.05 - Criolitionita
03.CB.15 - Criolita, elpasolita, simmonsita
03.CB.20 - Colquiriïta
03.CB.25 - Weberita
03.CB.30 - Karasugita
03.CB.35 - Usovita
03.CB.40 - Pachnolita, thomsenolita
03.CB.45 - Carlhintzeïta
03.CB.50 - Yaroslavita
03.CC - Soro-aluminofluorur
03.CC.05 - Gearksutita
03.CC.10 - Acuminita, tikhonenkovita
03.CC.15 - Artroeïta
03.CC.20 - Calcjarlita, jarlita, jørgensenita
03.CD - Ino-aluminofluorur
03.CD.05 - Rosenbergita
03.CD.10 - Prosopita
03.CE - Filo-aluminofluorur
03.CE.05 - Quiolita
03.CF - Tecto-aluminofluorur
03.CF.05 - Ralstonita
03.CF.10 - UM1941-01-F:AlCaHMgNa
03.CF.15 - Bøgvadita
03.CG - Aluminofluorur amb CO₃, SO₄, PO₄
03.CG.05 - Stenonita
03.CG.10 - Chukhrovita-(Ce), chukhrovita-(Y), meniaylovita, chukhrovita-(Nd)
03.CG.15 - Creedita
03.CG.20 - Bøggildita
03.CG.25 - Thermessaïta
03.CH - Silicofluorur
03.CH.05 - Mal·ladrita
03.CH.10 - Bararita
03.CH.15 - Criptohalita, hieratita
03.CH.20 - Demartinita
03.CH.25 - Knasibfita
03.CJ - Amb MX6 complexes; M = Fe, Mn, Cu
03.CJ.05 - Clormanganokalita, rinneïta
03.CJ.10 - Eritrosiderita, kremersita
03.CJ.15 - Mitscherlichita
03.CJ.20 - Douglasita
03.CJ.25 - Redikortsevita
03.CJ.30 - Zirklerita
03.CK - Halurs de Bi, etc.
03.CK.05 - Steropesita
03.D - Oxihalurs, hidroxihalurs i halurs amb doble enllaç
03.DA - Amb Cu, etc., sense Pb
03.DA.05 - Melanotal·lita
03.DA.10 - Atacamita, botallackita, clinoatacamita, hibbingita, kempita, paratacamita, belloïta, herbertsmithita, kapellasita, gillardita, haydeeïta, anatacamita
03.DA.15 - Claringbul·lita, barlowita
03.DA.20 - Simonkol·leïta
03.DA.25 - Buttgenbachita, connel·lita
03.DA.30 - Abhurita
03.DA.35 - Ponomarevita
03.DA.40 - Anthonyita, calumetita
03.DA.45 - Khaidarkanita
03.DA.50 - Bobkingita
03.DA.55 - Avdoninita
03.DA.60 - Droninoïta
03.DB - Amb Pb, Cu, etc.
03.DB.05 - Rickturnerita, diaboleïta
03.DB.10 - Pseudoboleïta
03.DB.15 - Boleïta
03.DB.20 - Cumengeïta
03.DB.25 - Bideauxita
03.DB.30 - Cloroxifita
03.DB.35 - Hematofanita
03.DB.40 - Asisita, parkinsonita
03.DB.45 - Murdochita
03.DB.50 - Yedlinita
03.DC - Amb Pb (As,Sb,Bi), sense Cu
03.DC.05 - Laurionita, paralaurionita
03.DC.10 - Fiedlerita
03.DC.15 - Penfieldita
03.DC.20 - Laurelita
03.DC.25 - Bismoclita, daubreeïta, matlockita, rorisita, zavaritskita, zhangpeishanita
03.DC.30 - Nadorita, perita
03.DC.35 - Aravaipaïta
03.DC.37 - Calcioaravaipaïta
03.DC.40 - Thorikosita
03.DC.45 - Mereheadita
03.DC.50 - Blixita
03.DC.55 - Pinalita
03.DC.60 - Symesita
03.DC.65 - Ecdemita, heliofil·lita
03.DC.70 - Mendipita
03.DC.75 - Damaraïta
03.DC.80 - Onoratoïta
03.DC.85 - Cotunnita
03.DC.90 - Pseudocotunnita
03.DC.95 - Barstowita
03.DD - Amb Hg
03.DD.05 - Eglestonita, kadyrelita
03.DD.10 - Poiarkovita
03.DD.15 - Hanawaltita
03.DD.20 - Terlinguaïta
03.DD.25 - Pinchita
03.DD.30 - Gianel·laïta, mosesita
03.DD.35 - Kleinita
03.DD.40 - Tedhadleyita
03.DD.45 - Vasilyevita
03.DD.50 - Aurivilliusita
03.DD.55 - Terlinguacreekita
03.DD.60 - Kelyanita
03.DD.65 - Comancheïta
03.DE - Amb elements de terres rares
03.DE.05 - Håleniusita-(La)

Minerals halurs comercialment significatius[modifica]

Dos halurs minerals comercialment importants són l'halita i la fluorita. El primer és una font important de clorur de sodi, en paral·lel amb el clorur de sodi extret del mar o salmorra. La fluorita és una important font de fluorur d'hidrogen, complementant el subministrament obtingut com un subproducte de la producció de fertilitzant. La carnal·lita i la bischofita són importants fonts de magnesi. La criolita trobada de manera natural ha sigut necessària històricament per a la producció d'alumini, tot i que en l'actualitat la major part de criolita emprada es produeix sintèticament. Molts dels minerals halurs es troben en dipòsits evaporítics marins.

Referències[modifica]

  1. «Nickel-Strunz Classification - HALIDES 10th edition» (en anglès). Mindat. [Consulta: 24 maig 2015].