Bacil de Koch: diferència entre les revisions

De la Viquipèdia, l'enciclopèdia lliure
Contingut suprimit Contingut afegit
Cap resum de modificació
Cap resum de modificació
Línia 11: Línia 11:


== Llinatges ==
== Llinatges ==
''M. tuberculosis'' forma part del complex [[taxonòmic]] ''Mycobacterium tuberculosis'' (CMT).<ref>{{Ref-publicació|article= A new evolutionary scenario for the ''Mycobacterium tuberculosis'' complex |nom= R |nom5= C |cognom4= Brodin |nom4= P |cognom3= Marmiesse |nom3= M |cognom2= Gordon |nom2= SV |cognom= Brosch |llengua= anglès |url= https://www.pnas.org/doi/pdf/10.1073/pnas.052548299 |doi= 10.1073/pnas.052548299 |exemplar= 6 |volum= 99 |pàgines=pp: 3684–3689|pmid= 11891304 |pmc= 122584 |issn= 1091-6490 |data= 2002-03-19 |publicació= Proceedings of the National Academy of Sciences |cognom5= Buchrieser |nom6= K |cognom6= Eiglmeier |cognom7= ''et al'' |consulta= 21 desembre 2022}}</ref> Aquest grup engloba diversos micobacteris altament relacionats genèticament que son capaços de causar tuberculosi en humans o altres animals.<ref>{{Ref-publicació|article= Origin, Spread and Demography of the ''Mycobacterium tuberculosis'' Complex |nom= Thierry |nom5= Tanja |cognom4= Wölbeling |nom4= Florian |cognom3= Allix-Béguec |nom3= Caroline |cognom2= Hildebrand |nom2= Falk |cognom= Wirth |llengua= anglès |url= https://journals.plos.org/plospathogens/article?id=10.1371/journal.ppat.1000160 |doi= 10.1371/journal.ppat.1000160 |exemplar= 9 |volum= 4 |pàgines=pp: e1000160|pmid= 18802459 |pmc= 2528947 |issn= 1553-7374 |data= 2008; Set 26 |publicació= PLOS Pathogens |cognom5= Kubica |cognom6= ''et al'' |consulta= 21 desembre 2022}}</ref> Hi ha anàlisis de coalescència<ref>{{ref-publicació|cognom= Yuan, A; Qin, G; He, W; Li, Q |títol= On Coalescence Analysis Using Genealogy Rooted Trees |publicació= Comput Math Methods Med |pàgines=pp: 194202|volum= 2014 Feb 23; 2014 |pmid= 24701248 |pmc= 3950903 |doi= 10.1155/2014/194202 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3950903/pdf/CMMM2014-194202.pdf |llengua= anglès |consulta= 20 gener 2023|}}</ref> que indiquen que el CMT es va originar a l'[[Àfrica]] fa uns 70.000 anys i que acompanyà a les [[Migracions humanes prehistòriques|primeres migracions]] dels [[èssers humans]] anatòmicament moderns, [[Sortida d'Àfrica|expandint-se fora d'ella]] gràcies a l'[[Densitat de població|augment de la densitat]] de la [[població mundial]] durant el [[Neolític]].<ref>{{ref-publicació|cognom= Comas, I; Coscolla, M; Luo, T; Borrell, S; Holt, KE; Kato-Maeda, M; Parkhill, J; ''et al'' |títol= Out-of-Africa migration and Neolithic coexpansion of ''Mycobacterium tuberculosis'' with modern humans |publicació= Nat Genet |pàgines=pp: 1176-1182|volum= 2013 Oct; 45 (10) |pmid= 23995134 |pmc= 3800747 |doi= 10.1038/ng.2744 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3800747/pdf/nihms512109.pdf |llengua= anglès |consulta= 20 gener 2023|}}</ref>
''M. tuberculosis'' forma part del complex [[taxonòmic]] ''Mycobacterium tuberculosis'' (CMT).<ref>{{Ref-publicació|article= A new evolutionary scenario for the ''Mycobacterium tuberculosis'' complex |nom= R |nom5= C |cognom4= Brodin |nom4= P |cognom3= Marmiesse |nom3= M |cognom2= Gordon |nom2= SV |cognom= Brosch |llengua= anglès |url= https://www.pnas.org/doi/pdf/10.1073/pnas.052548299 |doi= 10.1073/pnas.052548299 |exemplar= 6 |volum= 99 |pàgines=pp: 3684–3689|pmid= 11891304 |pmc= 122584 |issn= 1091-6490 |data= 2002-03-19 |publicació= Proceedings of the National Academy of Sciences |cognom5= Buchrieser |nom6= K |cognom6= Eiglmeier |cognom7= ''et al'' |consulta= 21 desembre 2022}}</ref> Aquest grup engloba diversos micobacteris altament relacionats genèticament que son capaços de causar tuberculosi en humans o altres animals,<ref>{{Ref-publicació|article= Origin, Spread and Demography of the ''Mycobacterium tuberculosis'' Complex |nom= Thierry |nom5= Tanja |cognom4= Wölbeling |nom4= Florian |cognom3= Allix-Béguec |nom3= Caroline |cognom2= Hildebrand |nom2= Falk |cognom= Wirth |llengua= anglès |url= https://journals.plos.org/plospathogens/article?id=10.1371/journal.ppat.1000160 |doi= 10.1371/journal.ppat.1000160 |exemplar= 9 |volum= 4 |pàgines=pp: e1000160|pmid= 18802459 |pmc= 2528947 |issn= 1553-7374 |data= 2008; Set 26 |publicació= PLOS Pathogens |cognom5= Kubica |cognom6= ''et al'' |consulta= 21 desembre 2022}}</ref> entre ells [[ximpanzé]]s<ref>{{ref-publicació|cognom= Coscolla, M; Lewin, A; Metzger, S; Maetz-Rennsing, K; Calvignac-Spencer, S; ''et al'' |títol= Novel ''Mycobacterium tuberculosis'' complex isolate from a wild chimpanzee |publicació= Emerg Infect Dis |pàgines=pp: 969-976|volum= 2013 Jun; 19 (6) |pmid= 23735084 |pmc= 3713819 |doi= 10.3201/eid1906.121012 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3713819/pdf/12-1012.pdf |consulta= 31 gener 2023|}}</ref> i [[elefants]].<ref>{{ref-publicació|cognom= Rajbhandari, RM; de la Fuente, J; Karmacharya, D; Mathema, S; Maharjan, B; ''et al'' |títol= Understanding ''Mycobacterium tuberculosis'' complex in elephants through a One Health approach: a systematic review |publicació= BMC Vet Res |pàgines=pp: 262|volum= 2022 Jul 6; 18 (1) |pmid= 35794608 |pmc= 9258206 |doi= 10.1186/s12917-022-03356-8 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9258206/pdf/12917_2022_Article_3356.pdf |consulta= 31 gener 2023|}}</ref> Hi ha anàlisis de coalescència<ref>{{ref-publicació|cognom= Yuan, A; Qin, G; He, W; Li, Q |títol= On Coalescence Analysis Using Genealogy Rooted Trees |publicació= Comput Math Methods Med |pàgines=pp: 194202|volum= 2014 Feb 23; 2014 |pmid= 24701248 |pmc= 3950903 |doi= 10.1155/2014/194202 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3950903/pdf/CMMM2014-194202.pdf |llengua= anglès |consulta= 20 gener 2023|}}</ref> que indiquen que el CMT es va originar a l'[[Àfrica]] fa uns 70.000 anys i que acompanyà a les [[Migracions humanes prehistòriques|primeres migracions]] dels [[èssers humans]] anatòmicament moderns, [[Sortida d'Àfrica|expandint-se fora d'ella]] gràcies a l'[[Densitat de població|augment de la densitat]] de la [[població mundial]] durant el [[Neolític]].<ref>{{ref-publicació|cognom= Comas, I; Coscolla, M; Luo, T; Borrell, S; Holt, KE; Kato-Maeda, M; Parkhill, J; ''et al'' |títol= Out-of-Africa migration and Neolithic coexpansion of ''Mycobacterium tuberculosis'' with modern humans |publicació= Nat Genet |pàgines=pp: 1176-1182|volum= 2013 Oct; 45 (10) |pmid= 23995134 |pmc= 3800747 |doi= 10.1038/ng.2744 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3800747/pdf/nihms512109.pdf |llengua= anglès |consulta= 20 gener 2023|}}</ref>


El CMT inclou:<ref>{{Ref-publicació|article= Ecotypes of the ''Mycobacterium tuberculosis'' complex |cognom= Smith |nom5= Jeffrey R. |cognom4= Dale |nom4= James |cognom3= Inwald |nom3= Jacqueline |cognom2= Kremer |nom2= Kristin |nom= Noel H. |url= https://rivm.openrepository.com/bitstream/handle/10029/7581/smith.pdf?sequence=1&isAllowed=y |llengua= anglès |doi= 10.1016/j.jtbi.2005.08.036 |exemplar= 2 |volum= 239 |pàgines=pp: 220–225|issn= 0022-5193 |pmid= 16242724 |data= 2006-03-21 |publicació= Journal of Theoretical Biology |cognom5= Driscoll |cognom6= ''et al'' |consulta= 21 desembre 2022}}</ref>
El CMT inclou:<ref>{{Ref-publicació|article= Ecotypes of the ''Mycobacterium tuberculosis'' complex |cognom= Smith |nom5= Jeffrey R. |cognom4= Dale |nom4= James |cognom3= Inwald |nom3= Jacqueline |cognom2= Kremer |nom2= Kristin |nom= Noel H. |url= https://rivm.openrepository.com/bitstream/handle/10029/7581/smith.pdf?sequence=1&isAllowed=y |llengua= anglès |doi= 10.1016/j.jtbi.2005.08.036 |exemplar= 2 |volum= 239 |pàgines=pp: 220–225|issn= 0022-5193 |pmid= 16242724 |data= 2006-03-21 |publicació= Journal of Theoretical Biology |cognom5= Driscoll |cognom6= ''et al'' |consulta= 21 desembre 2022}}</ref>
Línia 26: Línia 26:
* ''Mycobacterium suricattae''.<ref>{{ref-publicació|cognom= Dippenaar, A; Parsons, SDC; Sampson, SL: van der Merwe, RG; ''et al'' |títol= Whole genome sequence analysis of ''Mycobacterium suricattae'' |publicació= Tuberculosis (Edinb) |pàgines=pp: 682-688|volum= 2015 Des; 95 (6) |pmid= 26542221 |issn= 1472-9792 |doi= 10.1016/j.tube.2015.10.001 |url= https://core.ac.uk/download/pdf/36779156.pdf |llengua= anglès |consulta= 23 novembre 2022|}}</ref>
* ''Mycobacterium suricattae''.<ref>{{ref-publicació|cognom= Dippenaar, A; Parsons, SDC; Sampson, SL: van der Merwe, RG; ''et al'' |títol= Whole genome sequence analysis of ''Mycobacterium suricattae'' |publicació= Tuberculosis (Edinb) |pàgines=pp: 682-688|volum= 2015 Des; 95 (6) |pmid= 26542221 |issn= 1472-9792 |doi= 10.1016/j.tube.2015.10.001 |url= https://core.ac.uk/download/pdf/36779156.pdf |llengua= anglès |consulta= 23 novembre 2022|}}</ref>
* ''Mycobacterium mungi''.<ref>{{ref-publicació|cognom= Alexander, KA; Laver, PN; Michel, AL; Williams, M; ''et al'' |títol= Novel Mycobacterium tuberculosis'' complex pathogen, ''M. mungi'' |publicació= Emerg Infect Dis |pàgines=pp: 1296-1299|volum= 2010 Ag; 16 (8) |pmid= 20678329 |pmc= 3298296 |doi= 10.3201/eid1608.100314 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3298296/pdf/10-0314_finalD.pdf |llengua= anglès |consulta= 23 novembre 2022|}}</ref>
* ''Mycobacterium mungi''.<ref>{{ref-publicació|cognom= Alexander, KA; Laver, PN; Michel, AL; Williams, M; ''et al'' |títol= Novel Mycobacterium tuberculosis'' complex pathogen, ''M. mungi'' |publicació= Emerg Infect Dis |pàgines=pp: 1296-1299|volum= 2010 Ag; 16 (8) |pmid= 20678329 |pmc= 3298296 |doi= 10.3201/eid1608.100314 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3298296/pdf/10-0314_finalD.pdf |llengua= anglès |consulta= 23 novembre 2022|}}</ref>
* Bacil del [[damà roquer del Cap]] (''dassie'').<ref>{{ref-publicació|cognom= Parsons, S; Smith, SGD; Martins, Q; Horsnell, WGC; Gous, TA; Streicher, EM; ''et al'' |títol= Pulmonary infection due to the dassie bacillus (''Mycobacterium tuberculosis'' complex sp.) in a free-living dassie (rock hyrax-''Procavia capensis'') from South Africa |publicació= Tuberculosis (Edinb) |pàgines=pp: 80-83|volum= 2008 Gen; 88 (1) |pmid= 17933586 |issn= 1472-9792 |doi= 10.1016/j.tube.2007.08.012 |url= https://capeleopard.org.za/images/docs/publications/006-parsons.pdf |llengua= anglès |consulta= 23 novembre 2022|}}</ref>
* Bacil del [[damà roquer del Cap]] (''dassie'').<ref>{{ref-publicació|cognom= Parsons, S; Smith, SGD; Martins, Q; Horsnell, WGC; Gous, TA; Streicher, EM; ''et al'' |títol= Pulmonary infection due to the dassie bacillus (''Mycobacterium tuberculosis'' complex sp.) in a free-living dassie (rock hyrax-''Procavia capensis'') from South Africa |publicació= Tuberculosis (Edinb) |pàgines=pp: 80-83|volum= 2008 Gen; 88 (1) |pmid= 17933586 |issn= 1472-9792 |doi= 10.1016/j.tube.2007.08.012 |url= https://capeleopard.org.za/images/docs/publications/006-parsons.pdf |llengua= anglès |consulta= 30 gener 2023|}}</ref>
[[Fitxer:Mycobacterium tuberculosis en esput. Tinció de Ziehl–Neelsen.jpg|esquerra|miniatura|''Mycobacterium tuberculosis'' en [[esput]]. [[Tinció de Ziehl-Neelsen]]]]
[[Fitxer:Mycobacterium tuberculosis en esput. Tinció de Ziehl–Neelsen.jpg|esquerra|miniatura|''Mycobacterium tuberculosis'' en [[esput]]. [[Tinció de Ziehl-Neelsen]]]]



Revisió del 02:59, 31 gen 2023

Infotaula d'ésser viuBacil de Koch
Mycobacterium tuberculosis Modifica el valor a Wikidata

Modifica el valor a Wikidata
Dades
Malaltiatuberculosi Modifica el valor a Wikidata
Tinció de GramGrampositiu Modifica el valor a Wikidata
Taxonomia
RegneBacillati
FílumActinomycetota
ClasseActinomycetes
OrdreMycobacteriales
FamíliaMycobacteriaceae
GènereMycobacterium
EspècieMycobacterium tuberculosis Modifica el valor a Wikidata
Zopf, 1883

El bacil de Koch (Mycobacterium tuberculosis) és l'eubacteri que causa la major part dels casos de tuberculosi. Va ser descrit el 24 de març de 1882 per Robert Koch,[1] qui, gràcies a aquest fet, va rebre el premi Nobel de Medicina. El seu genoma va ser seqüenciat per primera vegada el 1998.[2]

M. tuberculosis és un bacteri aeròbic estricte, és a dir, no pot viure sense la presència d'oxigen, i és grampositiu, ja que pot assimilar la lactosa. L'alfa-àcid micòlic[3] que hi ha a la seva paret cel·lular, però, no absorbeix la tinció de Gram. Per identificar-lo microscòpicament amb certesa és millor emprar tincions acidoresistents, com la de Ziehl-Neelsen modificada,[4] o bé la fluorescent d'auramina-rodamina.[5] El cultiu microbiològic de Mycobacterium tuberculosis és una tècnica laboriosa que requereix procediments diferents als usats habitualment en bacteriologia, com l'eliminació en les mostres de microbis contaminants de creixement ràpid, per tal d'evitar resultats falsos positius i tractaments innecessaris.[6]

Morfològicament, el bacil de Koch té l'aspecte d'un bastonet recte o una mica corbat i una mida d'entre 0,2-0,7 x 1-10 micres. Està revestit per una membrana citoplasmàtica i una paret cel·lular amb un elevat contingut lipídic que li confereix una notable resistència a la dessecació.[7]

El seu període de divisió cel·lular és molt lent (15-20 hores) comparat amb altres bacteris, com ara Escherichia coli que es divideix en tan sols 20 minuts, juntament amb un metabolisme microbià singular.[8] Per aquestes raons, l'evolució clínica de la tuberculosi és molt lenta i la malaltia pot romandre anys en estat latent.[9] M. tuberculosis es transmet per via aèria[10] i ataca sobretot (o de vegades exclusivament) les cèl·lules fagocítiques pulmonars, com els macròfags, els neutròfils, els monòcits i els dendròcits.[11]

La seva infecció és una causa poc comuna de mielitis transversa,[12] de meningitis,[13] d'artritis reactiva de Poncet,[14] d'otitis externa crònica,[15] de miopia aguda transitòria[16] o d'escròfula refractària a la medicació habitual.[17] És un patogen molt adaptable a la diversitat genètica de les poblacions humanes[18] i que té una gran capacitat de resistència als antibiòtics,[19] un seriós problema emergent,[20] que fa necessària la recerca continuada de nous mètodes per detectar-la i poder desenvolupar combinacions de fàrmacs antituberculosos més eficaces.[21]

Llinatges

M. tuberculosis forma part del complex taxonòmic Mycobacterium tuberculosis (CMT).[22] Aquest grup engloba diversos micobacteris altament relacionats genèticament que son capaços de causar tuberculosi en humans o altres animals,[23] entre ells ximpanzés[24] i elefants.[25] Hi ha anàlisis de coalescència[26] que indiquen que el CMT es va originar a l'Àfrica fa uns 70.000 anys i que acompanyà a les primeres migracions dels èssers humans anatòmicament moderns, expandint-se fora d'ella gràcies a l'augment de la densitat de la població mundial durant el Neolític.[27]

El CMT inclou:[28]

Mycobacterium tuberculosis en esput. Tinció de Ziehl-Neelsen

Típicament, M. tuberculosis i M. africanum son responsables de la majoria de infeccions humanes.[42] M. africanum és menys virulent que M. tuberculosis i causa infeccions limitades a áreas d'Àfrica.[42] En contrari, M. tuberculosis és el principal agent causant de la majoria de infeccions tuberculoses globalment.[43] M. tuberculosis és subdivideix en diferents llinatges.[44] D'aquests, el llinatge 4 (L4) o euroamericà és el més generalitzat, causant infeccions arreu del món.[45] Els llinatges 2,[46] 3[47] i 4 són considerats llinatges moderns des del punt de vista evolutiu. Aquests llinatges han sofert una deleció genètica en la regió TbD1.[48] Aquest canvi ha augmentat la virulència dels llinatges afectats, afavorint la seva difusió per un gran nombre de països i accentuant també el risc potencial de contagi a través del medi ambient.[49] El llinatge 1 o indoasiàtic no presenta la deleció i forma part dels llinatges antics, igual que els 5 i 6. Es troba predominantment a diferents zones de l'Oceà Índic, a Filipines i a Vietnam.[50] El llinatge 7, originari d'Etiòpia, pertany a una branca filogenètica intermèdia entre els llinatges antics i moderns de M. tuberculosis.[51] El llinatge 8 es va descobrir a la regió dels Grans Llacs d'Àfrica, en individus amb tuberculosi resistent a múltiples medicaments.[52]

Referències

  1. Cambau, E; Drancourt, M «Steps towards the discovery of Mycobacterium tuberculosis by Robert Koch, 1882» (en anglès). Clin Microbiol Infect, 2014 Mar; 20 (3), pp: 196-201. DOI: 10.1111/1469-0691.12555. ISSN: 1469-0691. PMID: 24450600 [Consulta: 23 novembre 2022].
  2. Meehan, CJ; Goig, GA; Kohl, TA; Verboven, L; Dippenaar, A; Ezewudo, M; Farhat, MR; et al «Whole genome sequencing of Mycobacterium tuberculosis: current standards and open issues» (en anglès). Nat Rev Microbiol, 2019 Set; 17 (9), pp: 533-545. DOI: 10.1038/s41579-019-0214-5. ISSN: 1740-1526. PMID: 31209399 [Consulta: 23 novembre 2022].
  3. PubChem «alpha-Mycolic acid» (en anglès). NCBI, US National Library of Medicine, 2022 Nov 19; Compound Summary CID 45266794 (rev), pàgs: 15 [Consulta: 24 novembre 2022].
  4. Chen, P; Shi, M; Feng, GD; Liu, JY; Wang, BJ; et al «A highly efficient Ziehl-Neelsen stain: identifying de novo intracellular Mycobacterium tuberculosis and improving detection of extracellular M. tuberculosis in cerebrospinal fluid» (en anglès). J Clin Microbiol, 2012 Abr; 50 (4), pp: 1166-1170. DOI: 10.1128/JCM.05756-11. PMC: 3318527. PMID: 22238448 [Consulta: 24 novembre 2022].
  5. Mokobi, F «Auramine-Rhodamine Staining» (en anglès). Microbe Notes, 2022; Jun 10, pàgs: 11 [Consulta: 24 novembre 2022].
  6. Burman, WJ; Reves, RR «Review of False-Positive Cultures for Mycobacterium tuberculosis and Recommendations for Avoiding Unnecessary Treatment» (en anglès). Clin Infect Dis, 2000 Des; 31 (6), pp: 1390-1395. DOI: 10.1086/317504. ISSN: 1537-6591. PMID: 11096008 [Consulta: 29 desembre 2022].
  7. Velayati, AA; Farnia, P «Morphological Characterization of Mycobacterium tuberculosis» (en anglès). A: Understanding Tuberculosis - Deciphering the Secret Life of the Bacilli, Chap. 8 (Cardona, PJ. Editor). InTechOpen, 2012; Feb 17, pp: 149-166. ISBN 978-953-307-946-2. DOI: 10.5772/29644 [Consulta: 5 desembre 2022].
  8. Mashabela, GT; de Wet, TJ; Warner, DF «Mycobacterium tuberculosis Metabolism» (en anglès). Microbiol Spectr, 2019 Jul; 7 (4), pp:. DOI: 10.1128/microbiolspec.GPP3-0067-2019. ISSN: 2165-0497. PMID: 31350832 [Consulta: 26 gener 2023].
  9. Gengenbacher, M; Kaufmann, SHE «Mycobacterium tuberculosis: success through dormancy» (en anglès). FEMS Microbiol Rev, 2012 Maig; 36 (3), pp: 514-532. DOI: 10.1111/j.1574-6976.2012.00331.x. PMC: 3319523. PMID: 22320122 [Consulta: 23 novembre 2022].
  10. Coleman, M; Martinez, L; Theron, G; Wood, R; Marais, B «Mycobacterium tuberculosis Transmission in High-Incidence Settings-New Paradigms and Insights» (en anglès). Pathogens, 2022 Oct 25; 11 (11), pp: 1228. DOI: 10.3390/pathogens11111228. PMC: 9695830. PMID: 36364978 [Consulta: 12 gener 2023].
  11. Ernst, JD «The immunological life cycle of tuberculosis» (en anglès). Nat Rev Immunol, 2012 Jul 13; 12 (8), pp: 581-591. DOI: 10.1038/nri3259. ISSN: 1474-1733. PMID: 22790178 [Consulta: 14 desembre 2022].
  12. Ortega-Rosales, A; Delgado-Torres, N; Burneo-Rosales, C «A rare neurological complication of tuberculosis: Transverse myelitis» (en anglès). IDCases, 2019 Maig 24; 17, pp: e00564. DOI: 10.1016/j.idcr.2019.e00564. PMC: 6538955. PMID: 31193733 [Consulta: 10 gener 2023].
  13. Manyelo, CM; Solomons, RS; Walzl, G; Chegou, NN «Tuberculous Meningitis: Pathogenesis, Immune Responses, Diagnostic Challenges, and the Potential of Biomarker-Based Approaches» (en anglès). J Clin Microbiol, 2021 Feb 18; 59 (3), pp: e01771-20. DOI: 10.1128/JCM.01771-20. PMC: 8106718. PMID: 33087432 [Consulta: 12 gener 2023].
  14. de Oliveira Alves Calado, J; Miola, AC; Cavariani Silvares, MR; Alencar Marques, S «Disseminated tuberculosis associated with reactive arthritis of Poncet in an immunocompetent patient» (en anglès). An Bras Dermatol, 2020 Maig-Jun; 95 (3), pp: 343-346. DOI: 10.1016/j.abd.2019.08.031. PMC: 7253921. PMID: 32303434 [Consulta: 10 gener 2023].
  15. DeSimone, DC; Heaton, PR; Neff, BA; Dao, LN; et al «A rare case of chronic otitis externa due to Mycobacterium tuberculosis» (en anglès). J Clin Tuberc Other Mycobact Dis, 2017 Maig 16; 8, pp: 13-15. DOI: 10.1016/j.jctube.2017.05.001. PMC: 6850261. PMID: 31723705 [Consulta: 10 gener 2023].
  16. Aslam, SA; Kashani, S; Morley, RK «Systemic tuberculosis presenting with acute transient myopia: a case report» (en anglès). J Med Case Rep, 2008 Nov 17; 2, pp: 350. DOI: 10.1186/1752-1947-2-350. PMC: 2596800. PMID: 19014689 [Consulta: 10 gener 2023].
  17. Pedro, B; Alves, L; Magano, R; Nunes, T; Marques, N «Scrofula Caused by Multidrug-Resistant Tuberculosis» (en anglès). Eur J Case Rep Intern Med, 2020 Gen 2; 7 (1), pp: 001390. DOI: 10.12890/2020_001390. PMC: 6993908. PMID: 32015974 [Consulta: 10 gener 2023].
  18. Gagneux, S; DeRiemer, K; Van, T; Kato-Maeda, M; de Jong, BC; Narayanan, S; Nicol, M; et al «Variable host-pathogen compatibility in Mycobacterium tuberculosis» (en anglès). Proc Natl Acad Sci USA, 2006 Feb 21; 103 (8), pp: 2869-2873. DOI: 10.1073/pnas.0511240103. PMC: 1413851. PMID: 16477032 [Consulta: 26 gener 2023].
  19. Gygli, SM; Borrell, S; Trauner, A; Gagneux, S «Antimicrobial resistance in Mycobacterium tuberculosis: mechanistic and evolutionary perspectives» (en anglès). FEMS Microbiol Rev, 2017 Maig 1; 41 (3), pp: 354-373. DOI: 10.1093/femsre/fux011. ISSN: 1574-6976. PMID: 28369307 [Consulta: 3 gener 2023].
  20. Lange, C; Chesov, D; Heyckendorf, J; Leung, CC; et al «Drug-resistant tuberculosis: An update on disease burden, diagnosis and treatment» (en anglès). Respirology, 2018 Jul; 23 (7), pp: 656-673. DOI: 10.1111/resp.13304. ISSN: 1440-1843. PMID: 29641838 [Consulta: 20 gener 2023].
  21. Rabaan, AA; Al Mutair, A; Albayat, H; Alotaibi, J; Sulaiman, T; et al «Tools to Alleviate the Drug Resistance in Mycobacterium tuberculosis» (en anglès). Molecules, 2022 Oct 17; 27 (20), pp: 6985. DOI: 10.3390/molecules27206985. PMC: 9606950. PMID: 36296578 [Consulta: 3 gener 2023].
  22. Brosch, R; Gordon, SV; Marmiesse, M; Brodin, P; Buchrieser, C; Eiglmeier, K; et al «A new evolutionary scenario for the Mycobacterium tuberculosis complex» (en anglès). Proceedings of the National Academy of Sciences, 99, 6, 19-03-2002, pp: 3684–3689. DOI: 10.1073/pnas.052548299. ISSN: 1091-6490. PMC: 122584. PMID: 11891304 [Consulta: 21 desembre 2022].
  23. Wirth, Thierry; Hildebrand, Falk; Allix-Béguec, Caroline; Wölbeling, Florian; Kubica, Tanja; et al «Origin, Spread and Demography of the Mycobacterium tuberculosis Complex» (en anglès). PLOS Pathogens, 4, 9, 2008; Set 26, pp: e1000160. DOI: 10.1371/journal.ppat.1000160. ISSN: 1553-7374. PMC: 2528947. PMID: 18802459 [Consulta: 21 desembre 2022].
  24. Coscolla, M; Lewin, A; Metzger, S; Maetz-Rennsing, K; Calvignac-Spencer, S; et al «Novel Mycobacterium tuberculosis complex isolate from a wild chimpanzee». Emerg Infect Dis, 2013 Jun; 19 (6), pp: 969-976. DOI: 10.3201/eid1906.121012. PMC: 3713819. PMID: 23735084 [Consulta: 31 gener 2023].
  25. Rajbhandari, RM; de la Fuente, J; Karmacharya, D; Mathema, S; Maharjan, B; et al «Understanding Mycobacterium tuberculosis complex in elephants through a One Health approach: a systematic review». BMC Vet Res, 2022 Jul 6; 18 (1), pp: 262. DOI: 10.1186/s12917-022-03356-8. PMC: 9258206. PMID: 35794608 [Consulta: 31 gener 2023].
  26. Yuan, A; Qin, G; He, W; Li, Q «On Coalescence Analysis Using Genealogy Rooted Trees» (en anglès). Comput Math Methods Med, 2014 Feb 23; 2014, pp: 194202. DOI: 10.1155/2014/194202. PMC: 3950903. PMID: 24701248 [Consulta: 20 gener 2023].
  27. Comas, I; Coscolla, M; Luo, T; Borrell, S; Holt, KE; Kato-Maeda, M; Parkhill, J; et al «Out-of-Africa migration and Neolithic coexpansion of Mycobacterium tuberculosis with modern humans» (en anglès). Nat Genet, 2013 Oct; 45 (10), pp: 1176-1182. DOI: 10.1038/ng.2744. PMC: 3800747. PMID: 23995134 [Consulta: 20 gener 2023].
  28. Smith, Noel H.; Kremer, Kristin; Inwald, Jacqueline; Dale, James; Driscoll, Jeffrey R.; et al «Ecotypes of the Mycobacterium tuberculosis complex» (en anglès). Journal of Theoretical Biology, 239, 2, 21-03-2006, pp: 220–225. DOI: 10.1016/j.jtbi.2005.08.036. ISSN: 0022-5193. PMID: 16242724 [Consulta: 21 desembre 2022].
  29. Brites, D; Gagneux, S «Co-evolution of Mycobacterium tuberculosis and Homo sapiens» (en anglès). Immunol Rev, 2015 Mar; 264 (1), pp: 6-24. DOI: 10.1111/imr.12264. PMC: 4339235. PMID: 25703549 [Consulta: 21 desembre 2022].
  30. Silva, ML; Cá, B; Osório, NS; Rodrigues, PNS; et al «Tuberculosis caused by Mycobacterium africanum: Knowns and unknowns» (en anglès). PLoS Pathog, 2022 Maig 26; 18 (5), pp: e1010490. DOI: 10.1371/journal.ppat.1010490. PMC: 9135246. PMID: 35617217 [Consulta: 23 novembre 2022].
  31. Olea-Popelka, F; Muwonge, A; Perera, A; Dean, AS; Mumford, E; et al «Zoonotic tuberculosis in human beings caused by Mycobacterium bovis-a call for action» (en anglès). Lancet Infect Dis, 2017 Gen; 17 (1), pp: e21-e25. DOI: 10.1016/S1473-3099(16)30139-6. ISSN: 1474-4457. PMID: 27697390 [Consulta: 23 novembre 2022].
  32. Bastos, RG; Borsuk, S; Seixas, FK; Dellagostin, OA «Recombinant Mycobacterium bovis BCG» (en anglès). Vaccine, 2009 Nov 5; 27 (47), pp: 6495-6503. DOI: 10.1016/j.vaccine.2009.08.044. ISSN: 1873-2518. PMID: 19720367 [Consulta: 28 desembre 2022].
  33. Mukherjee, N; Julián, E; Torrelles, JB; Svatek, RS «Effects of Mycobacterium bovis Calmette et Guérin (BCG) in oncotherapy: Bladder cancer and beyond» (en anglès). Vaccine, 2021 Dec 8; 39 (50), pp: 7332-7340. DOI: 10.1016/j.vaccine.2021.09.053. PMC: 9056065. PMID: 34627626 [Consulta: 28 desembre 2022].
  34. van Ingen, J; Rahim, Z; Mulder, A; Boeree, MJ; et al «Characterization of Mycobacterium orygis as M. tuberculosis complex subspecies» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2012 Abr; 18 (4), pp: 653-655. DOI: 10.3201/eid1804.110888. PMC: 3309669. PMID: 22469053 [Consulta: 23 novembre 2022].
  35. Smith, NH; Crawshaw, T; Parry, J; Birtles, RJ «Mycobacterium microti: More diverse than previously thought» (en anglès). J Clin Microbiol, 2009 Ag; 47 (8), pp: 2551-2559. DOI: 10.1128/JCM.00638-09. PMC: 2725668. PMID: 19535520 [Consulta: 23 novembre 2022].
  36. Loukil, A; Bouzid, F; Osman, DA; Drancourt, M «Decrypting the environmental sources of Mycobacterium canettii by high-throughput biochemical profiling» (en anglès). PLoS One, 2019 Set 3; 14 (9), pp: e0222078. DOI: 10.1371/journal.pone.0222078. PMC: 6719871. PMID: 31479485 [Consulta: 23 novembre 2022].
  37. Nebreda, T; Álvarez-Prida, E; Blanco, B; Remacha, MA; et al «Peritoneal tuberculosis due to Mycobacterium caprae» (en anglès). IDCases, 2016 Abr 5; 4, pp: 50-52. DOI: 10.1016/j.idcr.2016.02.010. PMC: 4833828. PMID: 27134824 [Consulta: 23 novembre 2022].
  38. Macedo, M; Isidro, J; Gomes, MC; Botelho, A; Albuquerque, T; et al «Animal-to-human transmission of Mycobacterium pinnipedii» (en anglès). Eur Respir J, 2020 Des 17; 56 (6), pp: 2000371. DOI: 10.1183/13993003.00371-2020. ISSN: 1399-3003. PMID: 32732327 [Consulta: 24 novembre 2022].
  39. Dippenaar, A; Parsons, SDC; Sampson, SL: van der Merwe, RG; et al «Whole genome sequence analysis of Mycobacterium suricattae» (en anglès). Tuberculosis (Edinb), 2015 Des; 95 (6), pp: 682-688. DOI: 10.1016/j.tube.2015.10.001. ISSN: 1472-9792. PMID: 26542221 [Consulta: 23 novembre 2022].
  40. Alexander, KA; Laver, PN; Michel, AL; Williams, M; et al «Novel Mycobacterium tuberculosis complex pathogen, M. mungi» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2010 Ag; 16 (8), pp: 1296-1299. DOI: 10.3201/eid1608.100314. PMC: 3298296. PMID: 20678329 [Consulta: 23 novembre 2022].
  41. Parsons, S; Smith, SGD; Martins, Q; Horsnell, WGC; Gous, TA; Streicher, EM; et al «Pulmonary infection due to the dassie bacillus (Mycobacterium tuberculosis complex sp.) in a free-living dassie (rock hyrax-Procavia capensis) from South Africa» (en anglès). Tuberculosis (Edinb), 2008 Gen; 88 (1), pp: 80-83. DOI: 10.1016/j.tube.2007.08.012. ISSN: 1472-9792. PMID: 17933586 [Consulta: 30 gener 2023].
  42. 42,0 42,1 Gagneux, Sebastien «Ecology and evolution of Mycobacterium tuberculosis» (en angles). Nature Reviews Microbiology, 16, 4, 2018-04, pp: 202–213. DOI: 10.1038/nrmicro.2018.8. ISSN: 1740-1526. PMID: 29456241.
  43. Glaziou, P; Floyd, K; Raviglione, MC «Global Epidemiology of Tuberculosis» (en anglès). Semin Respir Crit Care Med, 2018 Jun; 39 (3), pp: 271-285. DOI: 10.1055/s-0038-1651492. PMC: 4315920. PMID: 30071543 [Consulta: 23 novembre 2022].
  44. Reed, MB; Pichler, VK; McIntosh, F; Mattia, A; Fallow, A; et al «Major Mycobacterium tuberculosis lineages associate with patient country of origin» (en anglès). J Clin Microbiol, 2009 Abr; 47 (4), pp: 1119-1128. DOI: 10.1128/JCM.02142-08. PMC: 2668307. PMID: 19213699 [Consulta: 23 novembre 2022].
  45. Stucki, D; Brites, D; Jeljeli, L; Coscolla, M; Liu, Q; Trauner, A; Fenner, L; et al «Mycobacterium tuberculosis lineage 4 comprises globally distributed and geographically restricted sublineages» (en anglès). Nat Genet, 2016 Des; 48 (12), pp: 1535-1543. DOI: 10.1038/ng.3704. PMC: 5238942. PMID: 27798628 [Consulta: 23 novembre 2022].
  46. Thawornwattana, Y; Mahasirimongkol, S; Yanai, H; Maung, HMW; Cui, Z; et al «Revised nomenclature and SNP barcode for Mycobacterium tuberculosis lineage 2» (en anglès). Microb Genom, 2021 Nov; 7 (11), pp: 000697. DOI: 10.1099/mgen.0.000697. PMC: 8743535. PMID: 34787541 [Consulta: 24 novembre 2022].
  47. Shuaib, YA; Utpatel, C; Kohl, TA; Barilar, I; Diricks, M; et al «Origin and Global Expansion of Mycobacterium tuberculosis Complex Lineage 3» (en anglès). Genes (Basel), 2022 Maig 31; 13 (6), pp: 990. DOI: 10.3390/genes13060990. PMC: 9222951. PMID: 35741753 [Consulta: 23 novembre 2022].
  48. Bottai, Daria; Frigui, Wafa; Sayes, Fadel; Di Luca, Mariagrazia; Spadoni, Dalila «TbD1 deletion as a driver of the evolutionary success of modern epidemic Mycobacterium tuberculosis lineages» (en anglès). Nature Communications, 11, 1, 04-02-2020, pp: 684. DOI: 10.1038/s41467-020-14508-5. ISSN: 2041-1723. PMC: 7000671. PMID: 32019932.
  49. Zhang, H; Liu, M; Fan, W; Sun, S; Fan, X «The impact of Mycobacterium tuberculosis complex in the environment on one health approach» (en anglès). Front Public Health, 2022 Set 7; 10, pp: 994745. DOI: 10.3389/fpubh.2022.994745. PMC: 9489838. PMID: 36159313 [Consulta: 24 novembre 2022].
  50. Le Hang, NT; Hijikata, M; Maeda, S; Miyabayashi, A; Wakabayashi, K; et al «Phenotypic and genotypic features of the Mycobacterium tuberculosis lineage 1 subgroup in central Vietnam» (en anglès). Sci Rep, 2021 Jun 30; 11 (1), pp: 13609. DOI: 10.1038/s41598-021-92984-5. PMC: 8245516. PMID: 34193941 [Consulta: 30 novembre 2022].
  51. Nebenzahl-Guimaraes, H; Yimer, SA; Holm-Hansen, C; de Beer, J; et al «Genomic characterization of Mycobacterium tuberculosis lineage 7 and a proposed name: 'Aethiops vetus'» (en anglès). Microb Genom, 2016 Jun 24; 2 (6), pp: e000063. DOI: 10.1099/mgen.0.000063. PMC: 5320646. PMID: 28348856 [Consulta: 30 novembre 2022].
  52. Ngabonziza, JCS; Loiseau, C; Marceau, M; Jouet, A; Menardo, F; et al «A sister lineage of the Mycobacterium tuberculosis complex discovered in the African Great Lakes region» (en anglès). Nat Commun, 2020 Jun 9; 11 (1), pp: 2917. DOI: 10.1038/s41467-020-16626-6. PMC: 7283319. PMID: 32518235 [Consulta: 1r desembre 2022].

Bibliografia

Enllaços externs